De balans opmaken van je eetpatroon

Stel: je hebt besloten dat je iets wil gaan veranderen aan je eetpatroon. Want je baalt van jezelf. Omdat je toch weer een paar kilo bent aangekomen. Je weet dat je langzaamaan weer bent gaan snoepen. Je eet opeens weer drop, terwijl je dat maanden niet had gedaan! Je bent bang dat als je zo doorgaat, je straks weer terug bent bij af. Je wil je gewoon niet voelen zoals je je nu voelt. Zo zit je niet lekker in je vel.
Dus je vertelt aan vriendinnen dat je baalt van je extra kilo’s. Dat je weet dat je dingen doet die je niet wil. Dat je kleding strak begint te zitten. Eigenlijk heb je last van die kilo’s als je kleding wil kopen. Als je voor de spiegel staat, word je niet blij van jezelf. Je hebt het gevoel dat er nu iets moet gebeuren!

Eigenlijk heb je op dit moment de balans opgemaakt. Je hebt gekeken naar de nadelen van je huidige eetpatroon, en naar de voordelen van een nieuw eetpatroon. Een ander, gezonder eetpatroon levert voordelen op: je voelt je gezonder, je past weer in je kleding, je voelt je goed over jezelf, je kan tevreden in de spiegel kijken.

Alleen maar leuk, dat gezonde eetpatroon?

Maar. Dit nieuwe gezondere eetpatroon heeft ook nadelen. Net zoals dat je huidige eetpatroon zijn voordelen heeft: je hoeft je wat eten betreft niet in te houden, eten is gezellig en lekker, het is een beloning, het geeft afleiding als je je verveelt. Het kost minder tijd dan vers koken. Het leven is best leuk zo op de oude manier. Toch?

Op de korte termijn heeft je oude eetpatroon zeker voordelen, en je nieuwe eetpatroon heeft misschien wel nadelen: het kost je moeite, het kost je wilskracht, je hebt misschien trek, je bent je de hele tijd bewust van eten, het is moeilijk, het valt een beetje tegen. Je wordt er onrustig van, het is ongezellig, je voelt je een beetje slap, je loopt naar eten te zoeken. Je mist die drop in de auto, en de chocola in de middag. Je mist die extra belegde boterham. Je kon op de oude manier gewoon lekker eten, zonder erover na te denken.

Je gezonde eetpatroon op de lange termijn

Op de lange termijn is het net omgedraaid. Dan komen de voordelen van je nieuwe eetpatroon duidelijker op de voorgrond: je voelt je beter, fitter, gezonder, je ziet er beter uit, je bent minder met eten bezig.
Wat dus lastig is, is dat zowel je huidige eetpatroon, als je nieuwe eetpatroon zo hun voordelen en nadelen hebben. Wat je ook kiest, het levert je altijd wat op en het kost je ook altijd wat. Tijd om de balans op te maken zodat je kunt zien waar de balans naar doorslaat. Je kunt zo blijven doorgaan, of je verandert.

Deze balans kun je voor jezelf maken. Ga eens na voor jezelf wat er gebeurt als je het laat zoals het is, dus dat je niet verandert. Dat heeft voordelen. En dat heeft nadelen. Daarna ga je na wat er gebeurt als je verandert, dus dat je gezonder gaat eten. Dat heeft nadelen. En dat heeft voordelen!

Niet veranderen of wel veranderen naar een nieuw eetpatroon?

Niet veranderen heeft voordelen: eten smaakt lekker, eten afhalen is lekker snel en makkelijk, het leidt af van vervelende dingen, het is lekker, het is leuk om te kopen, het is een beloning, het is gezellig…. en je kunt gewoon doorgaan met wat je altijd doet. Dus het kost je geen energie, geen wilskracht, geen moeite. Je kunt lekker blijven eten wat je nu ook al doet.

Het heeft ook nadelen: je hebt lichamelijke klachten, je vindt jezelf te zwaar, kleding kopen is niet leuk, je bent geen goed voorbeeld voor je kinderen, je voelt je schuldig, je bent bang voor je gezondheid…..

Wel veranderen naar een nieuw eetpatroon heeft ook nadelen: je krijgt misschien honger, trek, je gaat steeds aan eten denken, het is ongezellig, je voelt je zielig, je voelt je slap, je krijgt honger, het kost je energie, je moet dan juist denken aan eten, je voelt onrust. Je moet er dingen voor laten, het zal ook wel eens frustrerend zijn of moeilijk.

En het heeft voordelen: je wordt slanker, het is goed voor je gezondheid, je kunt weer wandelen, fietsen, kleding kopen, je kunt trots zijn op jezelf, je hebt het heft in eigen hand genomen!

Je ziet de voordelen van veranderen. Waarom lukt het dan toch niet?

Je hebt de balans opgemaakt en je wil echt veranderen. Je gaat je gewoontes doorbreken en werken aan een nieuw, gezond eetpatroon. Je zoekt steun in je omgeving en je zorgt ervoor dat je goed voorbereid bent. Je gaat ervoor! Je hebt een plan en dat ga je uitvoeren, stap voor stap.

En ondanks dat je je hebt voorbereid, een plan hebt en steun hebt geregeld uit je omgeving, zal het toch wel gebeuren dat je een keer de mist in gaat. Want je hebt al die eetgewoontes ooit aangeleerd. Ze zijn dus behoorlijk verankerd in je lijf. En zo kan het misschien toch een keer zomaar gebeuren dat je voor je het weet, die chocoladereep hebt opgegeten, toch weer drie keer hebt opgeschept, of de hele middag hebt lopen snaaien.

 

• 
• 
• 

Hoe praat je dat voor jezelf weer goed….

En dan krijg je toch een beetje onprettig gevoel. Want je hebt iets gedaan wat je eigenlijk niet wilde. In je hoofd ontstaat een klein beetje kortsluiting, want je had een plan, maar je deed iets anders. Dus er is een verschil in wat je idee was, en wat je gedrag was. Dat klopt niet met elkaar! Nu zijn er twee mogelijkheden: je gaat je plan weer uitvoeren. Of je gaat voor jezelf verzinnen waarom het niet zo erg was dat je je plan niet gevolgd hebt: je praat eigenlijk je gedrag goed.

Dus, of je pakt de draad weer op en je gaat verder met je plan, of je maakt voor jezelf redenen waarom het niet zo erg was, en dat je het later echt wel weer gaat doen. Deze redenen verzin je niet expres voor jezelf.

Het gaat vaak onbewust. Je brein doet dit omdat de waarheid ongemakkelijk is. Wat vertellen mensen zichzelf zoal?

Reden: ik ga het nog even uitstellen

De klassieker van het uitstellen is natuurlijk ‘’maandag begin ik’’. Of na de vakantie, morgen, 1 januari, als ik een beetje gewend ben aan mijn nieuwe baan.

Wat is hier echt aan de hand?

Dit soort zinnen heb je vooral als je eigenlijk heel erg bezig bent om te willen gaan veranderen. Anders zou zo’n zin namelijk nooit in je hoofd opkomen. Dus: je wil veranderen, maar je zegt tegen jezelf dat je het nu nog even niet gaat doen. Het is dus gewoon uitstelgedrag.

Reden: ik ben bang om honger te hebben

Bij de angst voor honger horen gedachten als: ‘’het duurt nog een paar uur voor ik ga eten, dus ik neem nu alvast maar wat, voor de zekerheid’’. Of:’’ ik eet 3 of 4 keer of vaker iets tussendoor, of vaker. Want ik heb geen zin om honger te krijgen.’’ Of: ‘’Als ik nu niets neem, krijg ik straks misschien honger’’.

Wat is hier echt aan de hand?

Waar het hier om gaat, is dat je niet eet omdat je honger hebt, maar dat je eet omdat je misschien wel eens honger zou kunnen krijgen. Honger is voor je lichaam niet erg. Het kan best een paar uur, een halve dag of zelfs een paar dagen zonder eten. Het is meer je gevoel dat je honger zou kunnen krijgen dat je in de weg zit.

Natuurlijk is er niet zoveel mis mee om 6 x per dag te eten, in plaats van 3x. Als je dan in ieder geval kleine hoeveelheden eet, die ook gezonde voedingsstoffen bevatten. De keerzijde is echter dat je hierdoor wel makkelijker de hele dag met eten bezig bent. En dan kan het makkelijker zijn om 3x op een dag te eten, zodat je weet waar je aan toe bent. Dat kan je meer rust geven dan de hele dag zorgen dat je geen honger krijgt.

Reden: alleen de calorieën van een voedingsmiddel zijn belangrijk

Hier horen gedachten bij als: ‘’ik heb alleen maar een appel op, dus nu mag het wel’’; ‘’ik neem geen pasta bij het avondeten om die gevulde koek te compenseren’’; ‘’ ik ga vanmiddag een uur wandelen om die uitgebreide lunch er weer af te krijgen’’; ‘’deze ene keer moet kunnen’’. ‘’De hele dag is al wat verpest, dus nu kan ik net zo goed doorgaan’’.

Wat is hier echt aan de hand?

Hier zit het venijn ‘m erin dat voedingsmiddelen meer zijn dan calorieën. Als je de hele dag aan het tellen bent, zou je inderdaad tot de conclusie kunnen komen dat je ’s avonds nog wel een koekje mag. Zie je het verschil met ’s avonds zelf kiezen voor een koekje omdat je er op dat moment nou eens echt trek in hebt?

Het gaat er om dat je patronen leert veranderen, dat je je gedrag gaat veranderen. En als dat voor jou betekent dat je geen koekjes bij de thee wilt eten, dan eet je dus geen koekjes bij de thee. Of je nou calorieën ‘’over’’ hebt of niet.

Reden: eten is zo leuk en gezellig!

Dit zijn gezellige gedachten. Ze benadrukken het fijne van eten. Dat je van eten kunt genieten! ‘’Dit is zo lekker, ik neem er echt nog 1’’; ‘’Het is nu zo gezellig’’; ‘’Zonde om weg te gooien!’’; ‘’ Ik ga niet zitten stressen over eten, ik leef maar een keer en ik ga er nu van genieten’’.

Wat is hier echt aan de hand?

Ook hier is het weer zaak om eerlijk te zijn. Je wil een bepaald moment veranderen. Bijvoorbeeld die koekjes bij de thee. Die dagelijkse koekjes bij de thee zijn niet echt speciale momenten. Want natuurlijk, er zijn gelegenheden waarop je best een keer een uitzondering mag maken: op een diner, een verjaardag, een speciale gelegenheid. Maar dit dagelijkse koekje is iets anders dan dat speciale diner. Blijf eerlijk naar jezelf. Is dit echt een speciaal moment? Of gaat het om een moment dat je wilt veranderen?

Reden: ik kan het niet

Dit zijn pessimistische gedachten. ‘’Ik kan het niet, het gaat uiteindelijk altijd mis’’; ‘’Laat maar zitten ook, ik red het toch niet om voor de zomer dun te zijn’’; ‘’Het kan me niks meer schelen ook’’.
Wat is hier echt aan de hand?

Misschien heb je al heel vaak geprobeerd af te vallen, en lukte het je steeds maar niet om vol te houden. Je bent ervan overtuigd geraakt dat een gezond eetpatroon krijgen niet voor jou is weggelegd. Je hebt er geen vertrouwen meer in.

Als je ervan overtuigd bent dat het toch niet lukt, dan zal het ook niet lukken. Want je gelooft er bij voorbaat al niet in. Maar je gaat het nu anders aanpakken, in kleine stapjes. Elke stap is er 1! En ga eens na bij jezelf: welke dingen heb je in je leven gedaan die wel zijn gelukt? Wat heb je wel bereikt? Waar kun jij trots op zijn? Besef je dat je andere, misschien wel moeilijkere dingen voor elkaar hebt gekregen?

Reden: ik ben zielig

Hier gaat het om gevoelens van zelfmedelijden. ‘’Ik heb het nu echt even nodig’’; ‘’Ik heb al zoveel aan de hand op dit moment, ik kan het er echt niet meer bij hebben om ook nog gezond te gaan eten’’; ‘’Ik ben het niet waard om een gezond lijf te hebben’’.

Wat is hier echt aan de hand?

Als je het zwaar hebt, wil je jezelf ontzien. Als je een rotdag hebt gehad heb je minder energie over. Dus op zich is het waar, dat het moeilijk is om in stressvolle tijden iets aan je eetgedrag te doen. Je schiet er alleen niks mee op. Want eten helpt niet in deze situaties. Dat heb je jezelf aangeleerd. En daar wil je juist van af.

Al dit soort gedachten helpen je dus uiteindelijk niet verder.

Werk aan een gezonder eetpatroon

Wat kan je doen? Zeg je gedachten hardop, schrijf ze op, spreek ze uit. Maak ze groot. Groter, grootst. Hoe dichtbij jou wil je ze hebben? Vlakbij je ogen, zodat je ze goed kunt zien? Of liever wat verder weg? Zodat jij door kunt met je leven?

Ga na welke eetgewoonte je zou willen veranderen. Stel je doel niet te hoog Hou het haalbaar. En ga ervoor, ondanks je gedachten. Want die zijn er toch wel.

Maak je doel concreet. Wat ga je precies doen? In welke situatie? Hoe ziet dat er precies uit? Zorg dat je precies weet waar je aan toe bent.

Inspiratie voor dit blog is ontleend aan het boek Het slanke brein: ontdek je eettype en val blijvend af van Heleen Ligtelijn.

Hulp nodig bij een gezonder eetpatroon?

Ik kan je helpen met een gezonder eetpatroon. Neem gerust contact met me op.