Rust in je eetpatroon

In mijn blog Rust in je eetpatroon gaf ik aan dat diëten niet zoveel zin heeft. Je past immers je niet helpende eetgewoonten niet aan. Na je dieet ga je meestal weer de dingen doen die je altijd deed. En die dingen hebben ooit geleid tot ‘’verkeerd’’ eetgedrag. Grote kans dus dat je ook nu weer teruggrijpt naar die eetgewoonten. Want die zijn jou bekend en deed je altijd al op de automatische piloot. En zo ga je langzaamaan weer terug naar af. Frustrerend.

Niet helpende eetgewoonten

In datzelfde blog vertelde ik over verschillende soorten eetgewoonten. Je eetgewoonten kunnen lijngericht zijn, je kunt emotie-eten, je kunt extern eetgedrag hebben of de gewoonte is op zichzelf ontstaan: de gewoonte-eter.

Hieronder leg ik iets meer uit over de verschillende niet helpende eetgewoonten. Daarna geef ik tips voor wat je kunt doen om deze gewoonte te leren overschrijven.

De lijngerichte eter

Omdat je al vaak op dieet bent geweest is eten nogal een ding geworden. Je kunt eigenlijk niet meer genieten van eten. Je voelt je schuldig als je iets eet dat in jouw ogen eigenlijk niet mag. Als je een keer ‘’teveel’’ eet, moet je dat van jezelf meteen weer compenseren. De relatie met eten is verstoord, niet meer in balans. Je kunt niet meer op een ontspannen manier met eten omgaan.

Niet meer op dieet gaan?

De oplossing om dit eetpatroon te doorbreken, is om niet meer op dieet te gaan. Ga geen diëten meer volgen. Eigenlijk betekent dat: ga weer gewoon eten. Dat klinkt heel makkelijk, maar dat is het helemaal niet, als je een lijngerichte eter bent! Je bent immers de veiligheid van een dieet kwijt. Een dieet was veilig omdat je dan weet wat je moet doen. Geen dieet volgen voelt als een sprong in het diepe. Zonder dieet eten betekent voor jou dat je geen houvast meer hebt. En je weet niet meer waar je aan toe bent. Op de website van Puur Gezond kun je informatie vinden over hoe het wel kan.

Een dieet helpt niet!

Ook al is het moeilijk om het los te laten volgens een dieet te eten, toch besef je waarschijnlijk ook dat het dieet je uiteindelijk niet verder helpt. Wat wel helpt is om op een normale manier te gaan eten, en zo weer een normale relatie met eten te krijgen.

Misschien verdeel je al je eten ook wel in ‘’goed’’ of ‘’fout’’. En eet je voor de zekerheid alleen maar ‘’goede’’ dingen. Terug naar normaal eten betekent dat je ook wel eens iets eet dat ‘’fout’’ is. Ook al is dat eng en moeilijk.

Normaal gaan eten?

Misschien is dat voor jouw gevoel wel heel veel eten, normaal eten. En dus is het eng. En misschien kom je inderdaad in het begin zelfs wat aan. Je lichaam is uitgeput van al het lijnen en is gewend geraakt aan minder calorieën. Natuurlijk went je lichaam ook weer aan een gewoon eetpatroon, maar dat zul je wel de tijd moeten geven. Reken op minimaal een paar maanden voordat je lijf weer weet wat normaal is.

Wat helpt is om niet te wegen. Anders raak je van elke natuurlijke schommeling in je gewicht van slag. Weeg je niet. Er zijn andere manieren om te voelen of je lichaam zich prettiger begint te voelen en je op de goede weg bent!

De emotie-eter

Emotie-eten betekent dat je gaat eten doordat iets van binnenuit dit bij je oproept. Je hebt emoties of gevoelens, die jou ertoe aanzetten om te gaan eten. Dat hoeven trouwens geen enorme grote emotionele problemen te zijn. Integendeel! Het zijn eigenlijk juist meestal de gewone, alledaagse dingen en problemen die op je pad komen die een reden kunnen zijn om te gaan eten. Je bent geïrriteerd, je verveelt je, je ziet ergens tegenop. Je bent van slag door een opmerking. Je baalt ergens van. Allemaal emoties die kunnen leiden tot eten.

Last van de emotie of van het probleem?

Overigens kan het natuurlijk ook zijn dat er ernstiger dingen spelen, zoals financiële problemen, relatieproblemen, depressieve gevoelens. Dan heb je misschien meer last van het probleem zelf dan van het gevolg, het eten. Dan is het beter eerst voor deze problemen hulp te zoeken.

Je hebt geleerd om een emotie te koppelen aan eten

Hoe komt het nu dat je gaat eten door een emotie? Dat komt omdat je ooit geleerd hebt om een emotie te koppelen aan eten. Misschien kreeg je als kind een snoepje als je verdrietig was, of iets lekkers als je je verveelde. Je bent er dus aan gewend geraakt te snoepen als je je verdrietig voelt of als je je verveelt. Of je komt moe uit je werk, en je zegt tegen jezelf dat je wel iets lekkers verdiend hebt. Langzaamaan gebeurt dit vaker en is een nieuwe gewoonte ontstaan. Eten is daarmee een beloning geworden, of iets dat troost biedt. En het is een gewoonte geworden. Iets dat bijna vanzelf gebeurt.

Energie en onrust

Emoties kunnen overigens ook veel energie kosten. Daardoor ben je sowieso niet op je best. Als iets veel van je vraagt, zal je moeilijker weerstand kunnen bieden aan eten. Misschien vind je jezelf ook wel een klein beetje zielig, of voel je je er moe van, en vind je dat het daarom ook wel mag om iets lekkers te eten.

Ook je onrustig voelen kan leiden tot eten. Je moet iets doen wat je niet zo leuk vindt of waar je tegenop ziet. Je stelt de beslissing uit. Je voelt je een beetje klem gezet: je weet dat je iets zou moeten doen, en je doet het niet. Dat geeft onrust! Eten lijkt dan een mooie uitweg.

Onrust

Soms weet je eigenlijk niet eens zo goed hoe je je voelt. Je hebt een vaag, onbestemd gevoel. Er is iets, maar eigenlijk kun je er niet helemaal de vinger op leggen. Die onrust wil je niet en je eet hem weg. Je weet zelf ook wel dat eten het probleem niet oplost. Maar het is op dat moment wel fijn om die onrust even niet te voelen.

Wat kun je zelf doen als je een emotie-eter bent?

Hoe ga je nu om met emotie-eten, wat is er aan te doen? Als het je lukt om eten niet meer te koppelen aan je emotie, is de emotie of het gevoel zelf natuurlijk nog steeds niet weg. Alleen het afleren van niet helpende eetgewoonten is dus helaas niet genoeg. Want de emotie, of het probleem is niet weg. Je zult dus iets met het probleem moeten. Verveel je je ’s avonds vaak waardoor je gaat eten? Bedenk dan eens hoe je je avonden anders kunt inrichten. Heb je een vervelende collega op werk, waardoor je je regelmatig gefrustreerd of geïrriteerd voelt? Misschien is er een mogelijkheid om een gesprek aan te gaan.

Emoties onder ogen zien en herkennen

Helaas kun je emoties niet altijd uit de weg gaan. Vaak zul je ze onder ogen moeten zien. Ze zijn er nu eenmaal en maken deel uit van het leven. De kunst is dan om met je gevoel om te leren gaan.

Emoties zijn er heel veel. Meestal kun je ze uiteindelijk herleiden tot een van de vier b’s: boos, bedroefd, blij, bang. Het kan helpend zijn om een tijdje een emotie-dagboekje bij te houden. Want het is nog helemaal niet zo makkelijk om emoties bij jezelf te herkennen. Een vast moment op de dag nemen en dan op te schrijven welke emoties je had kan helpen om grip te krijgen op je emoties. Wat voelde je vandaag, en wat was de aanleiding?

Op deze manier ga je emoties ook eerder herkennen. Dat kan voorkomen dat je emoties hoog oplopen. Dat je heel boos, of heel verdrietig of heel bang wordt. Als je je emoties nog minder heftig zijn, kun je er vaak ook beter mee omgaan.

Op het moment dat je je emoties herkent, krijg je ook inzicht in wat je eigenlijk nodig hebt. Als je moe uit je werk komt, heb je geen beloning nodig, maar iets anders. Hoe meer zicht je dus hebt op welke emoties er spelen, en waarom je dus gaat eten, hoe beter je het eten kunt vervangen door iets anders.

Er zijn ontzettend veel redenen om vanuit een bepaalde emotie te gaan eten. Hoewel je de emoties voor een groot deel kunt scharen onder boos, bedroefd, blij en bang, zijn er natuurlijk talloze nuances en dus ook heel veel verschillende emoties. Eigenlijk is het niet eens zo belangrijk om de emotie precies te kunnen benoemen, als je ‘m maar herkent. Zodat je weet dat het de emotie is waardoor je naar eten zoekt.

Wat kun je nog meer doen om van je niet helpende eetgewoonten af te komen?

• Hou eens een tijdje een eetdagboekje bij. Zo kun je zien wat je voelt bij welke eetmomenten. Als je een patroon begint te herkennen kun je in het vervolg moeilijke momenten al aan zien komen.
• Niet alle momenten in je leven zijn geschikt om bezig te zijn met op je gewicht letten. Als je midden in een verhuizing zit, of je start met een nieuwe baan, dan is dat niet het juiste moment om ook nog eens je eetpatroon te gaan veranderen
• Bewegen is meestal een goede afleiding. Als je stress hebt wordt ie minder, en je voelt je doorgaans beter. En zo krijg je meer grip op je emoties.

 

• 
• 
• 

De externe eter

Wat doe je als je een externe eter bent?

Als je een externe eter bent reageer je op eetsignalen uit je omgeving. Als er eten is, wil je dit eten. Dat gebeurt steeds weer: de gewoonte is geboren.

Hoe meer je openstaat voor signalen uit je omgeving, hoe meer je misschien de neiging hebt tot extern eetgedrag. Want jij pikt veel signalen op en dus ook eetsignalen. Je staat er dus misschien gewoon iets meer voor open.

We hebben vaak ook als kind aangeleerd om netjes op te eten wat je voorgeschoteld kreeg. Je leert zo eigenlijk, helaas, om niet je interne verzadiging te voelen, maar je leert afgaan op hoe je bord eruit ziet. Als het nog niet leeg is ben je nog niet klaar. Je hebt daardoor geleerd dat je eigenlijk altijd wel kunt eten.

Een prikkel, signaal van buitenaf is dus de aanleiding om te gaan eten. Je ziet eten. Dat is de prikkel. Om de gewoonte af te leren, is het zaak dat je deze prikkels dus minder opmerkt. Zorg dus dat je de prikkels uit de weg gaat, of dat je ze niet meer ziet. Hoe doe je dat?

Verleidingen

Niet alle verleidingen kun je uit de weg gaan. Eten is overal om je heen. Eten heb je ook altijd in huis. Daarom is het moeilijk om van je niet helpende eetgewoonten af te komen. Zorg dus in ieder geval dat het uit het zicht is. Voor sommige mensen kan het helpen om niet de dingen te kopen die je het allerlekkerst vindt. Nog een tip die voor sommige mensen kan helpen is om geen boodschappen doen als je honger hebt. Zet geen pannen op tafel. Kortom, waar het kan: zorg dat je niet in de verleiding komt.

Wat kun je nog meer doen?

• Eet het liefst op vaste plekken, niet voor de tv of achter de computer. Eet ook op vaste tijdstippen.
• Ga niet zitten lezen terwijl je eet, maar proef alles. Probeer ook goed te kauwen!
• Als je eet, doe dat aan tafel. Niet staande voor de koelkast, niet lopend naar de bank, niet terwijl je je sleutels aan het zoeken bent of de appjes op je telefoon bekijkt.
• Ga niet extra dingen in huis halen voor bezoek, de kans is groot dat jij degene bent die het uiteindelijk opeet.
• Als je een feestje hebt, maak dan van tevoren een plan en bedenk wat je gaat eten. Zo word je niet overvallen op het moment. Dit kan je ook doen als je uit eten gaat: bekijk de menukaart alvast en maak alvast een bewuste keuze.

De gewoonte-eter

Je bent een gewoonte-eter als je zonder duidelijke oorzaak de gewoonte hebt gekregen te eten op bepaalde momenten op de dag. De trigger is hier dus een tijdstip, of een bepaalde plek. Ook bij deze niet helpende eetgewoonten is het zaak om ondanks deze trigger niet gaat eten. Het is dus belangrijk om je bewust te worden hiervan. Wat je doet is de relatie tussen de trigger en het gaan eten doorbreken. Stel, je eet altijd ’s avonds voordat je gaat slapen nog een bakje kwark. Dan gaat het erom het tijdstip (’s avonds vlak voordat je gaat slapen) niet meer te koppelen aan eten (ik pak een bakje kwark). En dat is lastig, zeker in het begin. En toch, als je hier het ongemak aangaat, zal het gedrag uitdoven.

Wat kan helpen om deze momenten te tackelen?

Je kunt afleiding zoeken, zorgen dat je überhaupt niet in de verleiding komt, of je kunt om steun vragen. En als dat allemaal geen opties zijn: dan zul je het moment moeten overleven, in de wetenschap dat het voorbij gaat. De drang naar eten kan op zo’n moment als een golf zijn: hij komt op, wordt sterk, en zwakt dan weer af om weer helemaal te verdwijnen.

Inspiratie voor dit blog is ontleend aan het boek Het slanke brein: ontdek je eettype en val blijvend af van Heleen Ligtelijn.

Hulp om van je niet helpende eetgewoonten af te komen?

Ik kan je helpen om van je niet helpende eetgewoonten af te komen. Neem gerust contact met me op.